«Türkmenstandartlary» baş döwlet gullugynyň
esasy wezipeleri

- önümleriň (işleriň, hyzmatlaryň) hiline, metrologiýa üpjünçiligine, zähmetiň we ýerasty baýlyklaryň goralyşyna, senagat howpsuzlygyna, standartlaryň we standartlaşdyryş boýunça beýleki kadalaşdyryjy resminamalaryň talaplarynyň berjaý edilişine döwlet gözegçiligini amala aşyrmak;

- standartlaşdyryş, sertifikatlaşdyryş, metrologiýa, zähmeti we ýerasty baýlyklary goramak, senagat howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça döwlet maksatnamalaryny işläp taýýarlamak hem-de bu babatda ýeke-täk tehniki syýasaty alyp barmak;

- ölçegleriň birligini üpjün ediş ulgamynyň ösüşini üpjün etmek, bu babatda ylmy-tehniki syýasaty ýöretmek, şeýle hem bu ulgamyň işini halkara (sebitara) we daşary ýurt ulgamlarynyň işi bilen sazlaşdyrmak;

- döwlet standartlaşdyryş we metrologiýa ulgamyny döretmek, önümleri (işleri, hyzmatlary) sertifikatlaşdyryş, sertifikatlaşdyryş edaralaryny we synag barlaghanalaryny attestatlaşdyrmak hem-de akkreditirlemek;

- senagat howpsuzlygy we önümiň hili babatda sarp edijileriň bähbitlerini we hukuklaryny goramak;

- ýerasty baýlyklaryň rejeli peýdalanylyşyna we goralyşyna, ýerasty baýlyklardan peýdalanmagyň bellenen tertibiniň ähli peýdalanyjylar tarapyndan ýerine ýetirilişine, standartlaşdyryş boýunça kanunçylygyň, şeýle hem standartlaryň (düzgünleriň, kadalaryň) berjaý edilişine gözegçilik etmek;

- dag we dag-magdan işleriniň howpsuz alnyp barylmagyna, olaryň ilata, daşky gurşawa, binalara we desgalara zyýanly täsiriniň öňüniň alynmagyna we aradan aýrylmagyna gözegçilik etmek;

- partlaýjy maddalaryň we ionizirleýji şöhleleriň çeşmeleriniň saklanylyşynyň hasaba alnyşyna gözegçilik etmek;

- zähmeti goramagyň döwlet tarapyndan dolandyrylyşynda önümçilik serişdelerine, tilsimatlaryna we zähmeti guramaga bildirilýän, işgärleriň saglygyny we zähmetiň howpsuz şertlerini kepillendirýän talaplary işläp taýýarlamak.

«Türkmenstandartlary» baş döwlet gullugynyň
esasy amala aşyrýan işleri

- standartlaşdyryş, sertifikatlaşdyryş, metrologiýa, ýerasty baýlyklary we zähmeti goramak, senagat howpsuzlygy babatda döwlet gözegçiligini amala aşyrýar;

- eýeçiliginiň görnüşine garamazdan edaralar, kärhanalar, guramalar hem-de hususy telekeçiler üçin hökmany bolan standartlaşdyryş boýunça kadalaşdyryjy resminamalary tassyklaýar we olaryň döwlet tarapyndan hasabyny ýöredýär;

- eýeçiliginiň görnüşine garamazdan edaralaryň, kärhanalaryň, guramalaryň hem-de hususy telekeçileriň maliýeleşdirmeginde standartlaşdyryş boýunça kadalaşdyryjy resminamalaryň işlenip taýýarlanmagyny guraýar;

- standartlaşdyryş, sertifikatlaşdyryş, akkreditirleýiş, metrologiýa, zähmeti we ýerasty baýlyklary goramak, senagat howpsuzlygy babatda öňdebaryjy innowasion tilsimatlary girizýär, bu ugurlar boýunça kadalaşdyryjy-usulyýet resminamalarynyň ýeke-täk maglumat gaznasyny döredýär we reýestrleri ýöredýär;

- sanawlary Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan tassyklanýan işleriň aýry-aýry görnüşlerini amala aşyrmaga bellenen tertipde ygtyýarnamalar berýär;

- geçirilýän işleriň we hyzmatlaryň nyrhnamalaryny, şol sanda döwlet eýeçiligindäki edaralara, kärhanalara we guramalara sertifikatlaşdyrylýan önümleriň bahalarynyň 0,5 göteriminden ýokary bolmadyk möçberde laýyklyk sertifikatynyň berilmegi üçin tölegleri bellenen tertipde işläp taýýarlaýar hem-de tassyklaýar;

- kadalaşdyryjy hukuk namalaryny işläp taýýarlamaga gatnaşýar;

- öz ygtyýarlyklarynyň çäklerinde halkara guramalarynda we daşary ýurtlaryň degişli döwlet edaralarynda Türkmenistana wekilçilik edýär;

- standartlaşdyryş boýunça ekspert-auditorlyk gulluklaryny döredýär;

- standartlaşdyryş, metrologiýa, sertifikatlaşdyryş boýunça beýleki resmi namalary we olara üýtgetmeleri tassyklaýar, olary halkara standartlaryna laýyk getirmek boýunça işleri geçirýär, halkara we sebitara standartlary hem-de beýleki döwletleriň standartlaryny ulanmagyň kadalaryny belleýär;

- ölçegleriň talap edilýän takyklygyny we birligini üpjün etmek boýunça işleriň guralmagyny we olaryň tertibini kesgitleýän bitewi düzgünleri we kadalary işläp taýýarlaýar we tassyklaýar;

- fiziki ululyklaryň birlikleriniň döwlet etalonlaryny tassyklaýar we olaryň saklanylyşyny, deňeşdirilmegini üpjün edýär hem-de döwlet etalon binýadyny kämilleşdirýär;

- döwlet (milli) etalonlaryny we nusgalyk ölçeg serişdeleriniň halkara etalonlaryna laýyklygyny üpjün edýär;

- fiziki ululyklaryň birliklerini tassyklamak boýunça teklipleri Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň garamagyna hödürleýär;

- sertifikatlaşdyryşyň esasy düzgünlerini we kadalaryny, onuň esaslaryny we gurluşyny işläp taýýarlaýar we tassyklaýar;

- sertifikatlaşdyryş edaralaryny we synag barlaghanalaryny (merkezlerini) akkreditirlemegiň talaplaryny belleýär; sertifikatlaşdyryş edaralaryny, synag barlaghanalaryny (merkezlerini) attestatlaşdyrmagyň we akkreditirlemegiň tertibini, önümçilik desgalaryny attestatlaşdyrmagyň we önümleri (işleri, hyzmatlary) sertifikatlaşdyrmagyň usulyýetini hem-de beýleki kadalaryny kesgitleýär;

- akkreditirlenen sertifikatlaşdyryş edaralarynyň, synag barlaghanalarynyň (merkezleriniň) işine, sertifikatlaşdyrylan önümlerine (işlere, hyzmatlara), önümçiligiň hil ulgamyna barlag gözegçiligini amala aşyrýar;

- sertifikatlaşdyrylyşyň laýyklyk belgileriniň döwlet reýestrini ýöredýär;

- önümleriň (işleriň, hyzmatlaryň) hili hakynda daşary ýurt sertifikatlaryny, laýyklyk belgilerini we synaglaryň netijelerini ykrar etmegiň kadalaryny belleýär;

Döwlet etalon merkezi

- ylmy taýdan esaslandyrylan standartlaryň, düzgünleriň we tehniki kadalaryň esasynda zähmetiň sagdyn we howpsuz şertleriniň üpjün edilmegi üçin zerur talaplary belleýär;

- aýratyn gözegçilige we barlaga degişli bolan ýokary töwekgelçilikli we howply işleriň sanawyny kesgitleýär we tassyklaýar;

- gaz gözegçiligine degişli desgalary, basyş astynda işleýän bug we suw gyzdyryjy gazanlary, gaplary, bug we gyzgyn suw üçin turba geçirijileri, ýük galdyryjy desgalary hasaba alýar, gazanlaryň hem-de ýük galdyryjy desgalaryň öz wagtynda barlanmagyna gözegçilik edýär;

- gazylyp alynýan peýdaly baýlyklary çykarmaga we ulanmaga, känleri özleşdirmäge toplumlaýyn gözegçilik edýär;

- gazylyp alynýan peýdaly baýlyklary özleşdirmek üçin (umumy ýaýranlardan başga) dag-magdan we magdan işleriniň delilnamasyny berýär we ony hasaba alýar;

- gazylyp alynýan peýdaly baýlyklary çykarmagy, olary çykarýan we gaýtadan işleýän kärhanalary gurmagyň we olaryň durkuny täzelemegiň taslamalaryny we taslama tabşyryklaryny, şol kärhanalaryň hem-de nebit, gaz we gidromineral guýularyň işiniň ýatyrylmagyny we işiniň togtadylmagyny (konserwasiýa) ylalaşýar.